森林浴
Shinrin–yoku (森林浴) is een vorm van natuurtherapie uit Japan. De term betekent letterlijk ‘bosbaden’ en is een vorm van mindfulness: het begrip houdt in dat je je onderdompelt in de atmosfeer van het bos en de omringende natuur aandachtig beleeft met al je zintuigen.
Wetenschappelijk is inmiddels bewezen dat bosbaden een goed medicijn is tegen de lichamelijke gevolgen van stress. Mensen zijn vandaag de dag immers bijna voortdurend aan het werk of met social- media in de weer, wat een verhoogd risico op hart- en vaatziekten met zich mee kan brengen. Af en toe even opladen in het bos brengt je lichaam en geest weer helemaal tot rust.
De redenen daarvoor zijn divers. Bomen scheiden stoffen uit (phytoncides) waar ons lichaam positief op reageert. Daarnaast geven de geometrische vormen van bosrijke omgevingen een rustgevend effect. Deze geometrische vormen zijn voor velen van ons in onze dagelijkse, vaak stedelijke, leefomgeving lastig te vinden.
Is het therapeutisch?
De vraag of het therapeutisch werkt is legitiem. Als het een boswandeling zou zijn zoals menigeen op een vrij moment in de bossen maakt, dan zouden we het woord ‘therapeutisch’ niet in de mond nemen.
Shinrin-Yoku is heel nadrukkelijk gebaseerd op het leven in ‘het moment’. In het ‘nu’ zijn en te focussen op de zaken die je tijdens de boswandeling ervaart. Omdat je heel bewust je zintuigen inzet nemen je hersenen meer op zodat er simpelweg geen ruimte meer is voor andere zaken. Daarnaast kent ook Shinrin-Yoku enkele ‘regels’ waar je je aan moet houden tijdens dit moment in het bos.
Waarnemen
Echt waarnemen is meer dan dat je gemiddeld genomen dagelijks doet. Zet je zintuigen op scherp. Herken en erken met je zintuigen wat er op je pad komt en laat het gewoon gebeuren. Ervaar wat een bepaalde herkenning oproept en wanneer het nieuw is dan doet het ongetwijfeld iets met je.
Ruiken
Probeer alle geuren heel bewust in je op te nemen die voorbij komen. De wind, hoe beperkt dan ook, neemt altijd van alles mee. Hoewel onze neus bij lange na niet dat kan wat bijvoorbeeld de neus van een hond kan, merk je dat wanneer je bewust met het proces om gaat, je toch echt meer gaat waarnemen. Zowel een vleug van een passerende geur als de geur van boomschors, mos, bloemen of rottende takjes. Met name de geuren die door bomen afgegeven worden werken stress verlagend.
Voelen
Voelen met je handen en voeten zet weer hele andere processen in gang. Die processen triggeren op een andere manier weer iets bij je. Wanneer je met blote voeten op zacht mos of door een hoopje afgevallen bladeren loopt geeft dat een hele andere sensatie dan wanneer je met je hand langs de ruwe bast van een boom wrijft of wat kiezels over je handpalm laat rollen.
Haal ook eens een blaadje over de rug van je hand, strijk met een takje over je arm of been of laat, wanneer je durft, een slak een klein stukje over de rug van je hand lopen.
Luisteren
Echt luisteren is wat anders dan de omgevingsgeluiden horen. Bewust waarnemen is erg belangrijk. Probeer je te focussen op de geluiden die je in het bos hoort. De vogels die tjilpen, het ritselen van allerlei bosbewoners tussen de bladeren, een voorbij vliegende mug, de wind en zelfs de sapstromen die je bij bepaalde boomsoorten kunt horen wanneer je je oor te luisteren legt.
Kijken
Kijken is erg belangrijk. Door bewuster te kijken, zie je beduidend meer. Onbewust reageer je op wat je waarneemt. Door een plekje in het bos uit te zoeken waar je lekker ontspannen kunt gaan zitten maak je het jezelf gemakkelijk om rustig om je heen te kijken zodat je steeds meer details zal gaan zien. De een zal er voor kiezen om op de grond, zo dicht mogelijk bij de natuur, te gaan zitten en de ander kiest een wat comfortabeler bankje uit.
Je zult ervaren dat je meer ziet, dan wanneer je op een normale manier kijkt. Kleine diertjes die de boom bevolken, oude vogelnestjes die opnieuw worden ingericht, een verwilderde klimplant die langzaam de boom overwoekert of de schuurplek van een hert dat nadrukkelijk met het gewei bezig is geweest.
Proeven
Proeven is een intense vorm van waarnemen. Toch gebruiken we onze mond relatief weinig als waarnemingsinstrument. We zijn snel bang dat iets giftig of vies is en dat we er ziek van kunnen worden. Maar proeven is bij uitstek een effectieve manier om waar te nemen. Vaak is beginnen met het proeven van een blaadje een goed begin. Veel bloemen zijn prima eetbaar en bij bloemen is de barrière wat kleiner, ook omdat de smaak meestal niet enorm uitgesproken is.
Overige regels
Voor een optimaal resultaat van het bosbad vragen wij je te gaan wandelen zonder telefoon, zonder fototoestel, zonder horloge en zonder overige geluidsdragers. Kleed je in laagjes en voor de tijd van het jaar. Alleen bij onweer gaat de wandeling niet door. Zorg dus ook voor goede wandelschoenen of laarzen.
Tot slot
Een groene omgeving is in veel opzichten gezond en zou structureel onderdeel moeten zijn van ieders leven. Een natuurbad kan de bloeddruk verlagen, de weerstand en het immuunsysteem versterken, en onze concentratie en ons probleemoplossend vermogen verbeteren. Bovendien blijkt het een beproefd middel bij mentale klachten zoals futloosheid, chronische stress, depressie, nervositeit en een overprikkeld systeem.
Alle reden om een bosbad te ondergaan en te ontdekken wat het met jou doet. Wanneer je eenmaal een workshop hebt bijgewoond waarbij je geoefend hebt om al je zintuigen te gebruiken kan je heel gemakkelijk alleen op stap. Iedere stap begint bij stilstaan …..
Wetenschappelijk therapeutische bewijzen van het ondergaan van een Shinrin-yoku wandeling:
- Draagt bij aan het verlagen van de bloeddruk en de hartslag
- Verlaagt het stressniveau en de hoeveelheid cortisol – een stresshormoon in het bloed
- Verbetert de gemoedstoestand en het algehele gevoel van welbehagen
- Vergroot het concentratievermogen, ook bij kinderen met ADHD
- Versnelt het herstelproces na chirurgische ingrepen
- Versterkt het immuunsysteem, met name de NK-cellen (Natural Killers) die tumorcellen bestrijden
- Bevordert een goede nachtrust
- Verhoogt het libido en de seksuele energie
- Verbetert de gezondheid van de ogen
Bron: Annastaal.nl / Lijvz.nl